Ҳаредиҳо ё яҳудиёни фавқиортодокс, бунёдгароёни шохаи яҳудияти ортодокс мебошанд.
Онон боварҳояшонро ба таври мустақим баргирифта аз Мусо ва Тавроти нозилшуда бар ӯ дар Тури Сино медонанд.
Яҳудиёни ҳаредӣ, ба тафкики ҷинсии (ҷудоии зану мард дар баҳси маҳраму номаҳрам) мутлақ бовар доранд.
Бар бовари онон, занон бояд либосҳои комилан пӯшида бар тан дошта бошанд ва дар амокини умумӣ, ҷудо аз мардон бинишинанд ё биистанд.
Мардони ҳаредӣ пироҳани сафед, шалвори сиёҳ, кути дарози сиёҳ ва кулоҳи сиёҳ бар сар доранд – пӯшише, ки аз яҳудиёни Русия ва Лаҳистон (Полша) дар қарни ҳаждаҳуми мелодӣ меояд. Занон тавре либос мепӯшанд, ки оринҷ ва зонуҳояшон пӯшида бошад. Бисёре аз занони мутааҳҳил (шавҳардор) кулоҳгес ба сар мекунанд, ки мӯи табиияшон дида нашавад.
Ҳаредиҳо тарҷеҳ медиҳанд, дар шаҳрҳое зиндагӣ кунанд, ки ҷамъияти он ҳаредӣ бошанд ё дар маҳалла ва манотиқи шаҳрҳое, ки ҷамъияти ҳаредӣ бо сабки зиндагии мушобеҳ дар он сокин бошанд.
Ҳаредиҳо яке аз ақалиятҳои аслӣ дар Исроил маҳсуб мешаванд, ки ба далели навъи зиндагӣ ва боварҳояшон дар мавориди зиёде барои режими саҳюнистии Исроил мушкилзо ҳастанд. Бо ин ки дар ҳоли ҳозир, ин ақалият дар аксарият нестанд, аммо дар сарзаминҳои ишғолии Фаластин, (ки зери султаи Исроил қарор гирифтаанд), ин нигаронӣ вуҷуд дорад, ки дар сурати афзоиши ҷамъияти ин ақалият, чӣ табаоте дар интизори Исроил хоҳад буд?
Масъалае, ки дар ин робита вуҷуд дорад, ба моҳияти нигоҳ ва рафтори ҳаредиҳо бармегардад, ки метавонад як омили ҷиддии гусаст дар режими саҳюнистӣ бошад.
Дар ҳоли ҳозир ҳаредиҳо танҳо 13 фоиз аз ҷамъияти Исроилро ташкил медиҳанд, бо ин ҳол, рушди ҷамъияти онҳо ба далели борварии боло ва синни поини издивоҷ ва зоимон, ду баробар бештар аз ҷамъияти секулори Исроил аст ва интизор меравад, ки ҳар 16 сол як бор, ҷамъияти онҳо ду баробар шавад.
Ба эътирофи як вебсойти саҳюнистӣ: Интизор меравад, бо афзоиши табиии ҷамъият дар ҷомеаи ҳаредиҳо, ҳаредиҳо зарфи 20 сол ба як панҷуми ҷамъияти Исроил ва зарфи 40 сол тақрибан ба яксеввуми ҷамъияти Исроил табдил шаванд. Ба ин тартиб, ҷомеаи ҳаредӣ ба бузуртарин ақалият дар Исроил табдил хоҳад шуд, ҳатто бузуртар аз ҷомеаи аъроб.
Яке аз мушкилоти аслии Исроил, масъалаи шикофи иҷтимоӣ аст, ки ҳамвора саҳюнистҳо бо он даст ба гиребонанд. Режими саҳюнистӣ ба унвони як мавҷуди сохтагӣ ва ғайриторихӣ, дорои мушкили теъдоди болое аз гурӯҳҳои муҳоҷир аз нуқоти мухталифи ҷаҳон аст. Аз ин рӯ, шикофи иҷтимоӣ ва ихтилофот миёни гурӯҳҳои мухталифи муҳоҷирон ба сарзаминҳои ишғолӣ, масъалаест, ки ба унвони як таҳдиди билқувва дар режими саҳюнистӣ маҳсуб мешавад. Дар ин миён, ақалияти ҳаредӣ, бо рафторҳо ва нигоҳи хосси худ, метавонанд яке аз авомили аслӣ дар эҷоди гусаст ва шикофи иҷтимоӣ дар сарзамнҳои ишғолӣ бошанд.
Ҳаредиҳо хостори ташкили як ҳокимият бар асоси нажод ва оини яҳудият ҳастанд.
Вижагиҳои хосси рафтории онон муҷиб шудааст, онон дар мактабҳои ҷудогонае аз дигар яҳудиёни мустақар дар Исроил таҳсил кунанд.
Онҳо ҳамеша аз мухолифони аслии сулҳ бо фаластиниён ва масъалаи ташкили давлат ва ҳамчунин ташкили чизе ба номи “Исроили демукротик” ҳастанд.
Навъи фарҳанг ва боварҳои онон ба гунаест, ки ҷомеаи ҳаредӣ як марзбандии бисёр шадид ва пурранге бо дигар сокинони Исроил пайдо кардааст.
Онҳо иртиботе бо марокизи омӯзишӣ ва тарбиятии исроилӣ, ки дар он талош мешавад, ҳувияти исроилӣ ба кӯдакон омӯзиш дода шавад, надоранд ва аз ин рӯ нисбат ба ҳувияте, ки режими саҳюнистӣ дар талош барои густариш ва ниҳодина кардани он аст, ҷудо ҳастанд.
Ҳамчунин маофияти онон аз хидмати сарбозӣ, омили дигарест, ки боиси адами идғоми онҳо дар бофти ҷамъиятии Исроил шудааст.
Ҳамаи ин авомил нишондиҳандаи ин масъала аст, ки дар сурати афзоиши ҷамъияти ҳаредиҳо ва таъсиргузории ҳаддиаксарӣ дар сиёсатгузорӣ, бояд шоҳиди чизи мутафовите аз Исроили имрӯз бошем.
Масъалае, ки намунаи он имрӯз қобили мушоҳида аст. Давлати Бинёмин Натонёҳу, ки барои пирӯзӣ дар интихобот бо ҷараёноти ҳаредӣ эътилоф кардааст, акнун гирифтори хостаҳо ва зӯргӯии онҳо шудааст. Аз ҷумлаи ин маворид метавон ба масъалаи тасвиби “қонуни сарбозӣ” ишора кард, ки сарони ҷараёноти ҳаредӣ, давлати Натонёҳуро таҳдид кардаанд, ки дар сураи адами тасвиби он, дар нишасти зимистонӣ, аз эътилофи сиёсӣ хориҷ ва боиси инҳилол ва парокандагии давлат хоҳанд шуд. Пештар низ расонаҳои саҳюнистӣ гузориш дода буданд, ки ҷараёноти ҳаредии узви Кнессети Исроил, таҳдид кардаанд, чунончи дар будҷа, саҳми изофӣ барои масъалаи омӯзиши муртабит бо ҳаредиҳоро дарёфт накунанд, дар Кнессет ба тасвиби будҷа раъй нахоҳанд дод.
Бо таваҷҷуҳ ба масоибе, ки ҳаредиҳо то ба имрӯз барои Исроил доштаанд, рушди ҷамъиятии онҳо дар солҳои оянда ва тағйири бофти ҷамъиятӣ дар сарзаминҳои ишғолӣ ба самти ҷомеаи ҳаредӣ, барои саҳюнистҳо нигаронкунанда аст.
