Ниёиш

Ниёиш

“Сипос Худовандеро, ки суханварон аз сутудани ӯ нотавон, шуморандагон аз шумориши неъматҳои ӯ оҷиз ва кӯшишкунандагон аз адои ҳаққи ӯ дармондаанд…

Парвардигоре, ки барои сифатҳои ӯ ҳадду марзе вуҷуд надорад ва таърифи комиле натавон ёфт ва барои Худо вақти муайяне наметавон таъйин кард…

Камоли ихлос, Худоро аз сифатҳои махлуқоташ ҷудо кардан аст; чун ҳар сифате нишон медиҳад, ки ғайр аз мавсуф аст ва ҳар мавсуфе гувоҳӣ медиҳад, ки ғайр аз сифат аст. Пас, касе, ки Худоро бо сифати махлуқоташ бишносонад, ӯро ба чизе наздик кардааст ва бо наздик кардани Худо ба чизе, ду Худо матраҳ шудааст ва бо матраҳ шудани ду Худо, барои Худои бузург аҷзое тасаввур кардааст ва бо тасаввури аҷзоъ барои Худо, ӯро нашнохтааст…

Ҳар ки ба сӯйи Худо ишора кунад, ӯро маҳдуд кардааст ва ба шумориш овардааст. Касе бигӯяд, ки – Худо дар чист? – ӯро дар чизи дигаре пиндоштааст ва ҳар касе, ки бипурсад, Худо ба рӯйи чӣ чизе қарор дорад?, ҳатман ҷойеро холӣ аз ӯ дар назар гирифтааст, дар сурате ки Худо ҳамеша буда ва аз чизе ба вуҷуд наомадааст. Худо бо ҳама чиз ҳаст, на ин ки ҳамнишини онҳо бошад ва бо ҳама чиз фарқ дорад, на ин ки аз онҳо ҷудо ва бегона бошад.

Анҷомдиҳандаи ҳамаи корҳост, бе ҳаракату абзору васила, ӯ биност ҳатто дар он ҳангом ки чизе вуҷуд надошт, ягонаву танҳост, чун касе набуда, то бо ӯ унс гирад ва ё аз набуданаш ваҳшат кунад…”
(Наҳҷулбалоға, хутбаи аввал)

Тоҷнек