Шинохти нафс
Мактаби инсоният
“Худованд раҳмат кунад инсонеро, ки ба ҷойгоҳ ва манзилати худ огоҳ бошад!” – Алӣ(а)
Мавлоно дар бораи нашинохтани нафс ё ҳамон “худ” мегӯяд:
Сад ҳазорон фазл донад аз улум,
Ҷони худро менадонад он залум.
Донад ӯ хосийяти ҳар ҷавҳаре,
Дар баёни ҷавҳари худ чун харе.
Ки ҳамедонам “яҷузу лояҷуз”,
Худ надонӣ ту яҷузӣ, ё аҷуз!
Ин раво в-он нораво, донӣ, валек
Ту раво ё норавоӣ? Бин ту нек.
Қимати ҳар кола медонӣ, ки чист,
Қимати худро надонӣ, аҳмақист.
Саъдҳову наҳсҳо донистаӣ,
Нангарӣ саъдӣ ту ё ношустаӣ?
Ҷони ҷумла илмҳо ин аст ин,
Ки бидонӣ ман киам дар явми дин?
Тоҷнек