• Home
  • Тамос бо мо
  • Шароит ва завобит
Tajnek

Tajnek

  • Хона
  • Ниёгон
  • Посдорӣ
  • Маҳдавият
  • Ваҳдат
  • Адабиёт
    • Динӣ
    • Машоҳир
    • Шеърҳо
  • Инсоният
  • Тамос бо мо
No Result
View All Result
  • Хона
  • Ниёгон
  • Посдорӣ
  • Маҳдавият
  • Ваҳдат
  • Адабиёт
    • Динӣ
    • Машоҳир
    • Шеърҳо
  • Инсоният
  • Тамос бо мо
No Result
View All Result
Tajnek
No Result
View All Result
Home Uncategorized

саргузаштаи исмоилиён ва бадахшониҳо дар Афғонистон

April 5, 2023
in Uncategorized, Имон ва ваҳдат, Ниёгони гузаштаи мо
0
саргузаштаи исмоилиён ва бадахшониҳо дар Афғонистон
0
SHARES
24
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Исмоилия шохаи калоне аз ташайюъ мебошад, ки дар Осиёи Миёна ба сурати бумӣ, торихи дурударозе дорад. Бо вуҷуди ин, шумори пайравони он ба нисбат андак аст, аммо ба далели иттиҳоди дарунии ҷамоат ва иртибот бо пешво ва имоме, ки дар Аврупо басар мебарад ва меҳвари асосии мазҳабро ташкил медиҳад, аҳамияти бисёре дорад. Хусусан, ки имом ва пешвои онон, Шоҳзода Карим Оқохони IY дорои обрӯи ҷаҳонӣ ва сарвати афсонаист.

Вай на танҳо бо маданияти ғарб ошноӣ дорад, балки ба умури пайравонаш машғул аст, ба хусус ки ба ин минтақа, манфиатдор ва алоқаманд мебошад ва аз тариқи шабакаи густардашуда, умуроти ҷамъияти исмоилиро раҳбарӣ мекунад.
Исмоилия яке аз фирқаҳои муҳимми шиа аст, ки пас аз фирқаи исноашарӣ, бештарин пайравонро дар миёни шиаёни ҷаҳон дорад.

Исмоилиён бо ихтилоф бар сари ҷонишинии Имом Ҷаъфари Содиқ(р) дар соли 148 ҳиҷрии қамарӣ, аз соири шиаёни имомӣ дар Куфа ҷудо шуданд. Онон дар муддати кутоҳе, ҳаракати инқилобиро бино ниҳоданд, ки ҳадафи сиёсӣ-мазҳабиаш барандозии ҳукумати аббосиён буд, ки монанди умавиён ҳамчунон хонадони Алиро аз пешвоӣ бар ҷомеаи мусалмонон маҳрум нигаҳ дошта буданд ва ба шиаён ва имомонашон зулму ситам мекарданд.

Даъвати исмоилия дар оғози густариш, адолатро дар паи ҳукмронии наздики Исмоил, фарзанди аршади Имом Содиқ, навид медод ва мусалмононро ба ҳимоят аз ӯ фаро мехонд ва ба суръат пайравони зиёде дар Эрон, Ироқ, Шом, Яман, Арабистони шарқӣ (Баҳрайн) ва шимоли Офриқо ба даст оварданд. Онон билахира дар соли 297 ҳиҷрии қамарӣ тавфиқ ёфтанд, ки хилофати Фотимиёнро ба раҳбарии имоми исмоилӣ дар Ифриқия поягузорӣ кунанд.

Ҳудуди ду аср пас аз ташкил ёфтани ҳукумати фотимиён аз сӯи исмоилия, ин ҳаракат бо муҳимтарин бӯҳрони дохилии худ, дар соли 487 мувоҷеҳ шуд, ки ба ихтилоф дар масъалаи ҷонишинии имом иртибот дошт. Дар он сол, исмоилия ба ду шоха низория ва мустаълия тақсим шуданд. Мустаълиён пас аз суқути давлати фотимиён дар соли 567 ҳиҷрии қамарӣ ҳаргиз натавонистанд қудрати сиёсии мустақилле касб кунанд, аммо низориён, ки бештарин теъдодашон дар асрҳои миёна ба таври умда бо Эрон муртабит буд, дар он ҷо сукунат доштанд.

Дар миёнаҳои асри севвум ҳаракати исмоилия ба сурати ҷунбиши мутамаркиз ва инқилобӣ ба суръат минтақаи Ҷибол дар шимол ва маркази Эрон, аз муҳимтарин пойгоҳҳои даъвати онҳо гардид. Чанд даҳа баъд, низ даъват ба Хуросон ва Мовароуннаҳр густариш пайдо кард. Доиёни эронӣ, ки дар он давраҳои нахустин, марокизи фаъолияташон дар шаҳрҳои бузурги Рай ва Нишопур қарор дошт, ба тадриҷ даъват ба исмоилияро дар навоҳии дигари Эрон густариш доданд. Ин фаъолият, илова бар ҷанбаи мазҳабӣ-сиёсӣ, аз равиши низомӣ низ бархурдор буд, ки таваҷҷуҳи муваррихонро ба худ ҷалб кард.
Исмоилиён ҳамзамон бо фаъолият дар манотиқи Ҷибол ва шимоли шарқи Эрон, дар Қумис низ ба иқдомоте дар ҷиҳати даъват ба ин фирқа ҳиммат гумоштанд. Авҷи нуфузи онон муқорин бо ҳукумати салҷуқиён буд.

Дар хоки Эрони қадим, Қумис яке аз иёлатҳое буд, ки аз қарни севвуми ҳиҷрӣ то ҳамлаи Ҳулоку бахше аз фаъолияти исмоилиён дар он ҷо мутамаркиз буд. Бо таваҷҷуҳ ба мавқеияти ҷуғрфиёии ин минтақа ва вуҷуди қалъаи Гирдкуҳ дар Домғон ва иншиоби роҳҳои мухталиф ба он, тасаллут бар он, назди исмоилиён аҳамияти фаровоне дошт; ба тавре ки аз дидгоҳи Ҳасани Саббоҳ ва ҷонишинонаш, ин иёлат аз арзиши хоссе бархурдор буд.
Кеши исмоилӣ аз оғози пайдоиши худ дар Афғонистон ҳам вуруд пайдо карда ва дар даҳаи охири асри севвуми ҳиҷрӣ, фаъолияти ин мазҳаб дар Афғонистон бисёр намоён гашт. Носири Хусрав бузургтарин нақшро дар ривоҷ ва густариши кеши исмоилӣ дар Афғонистон дар асри панҷуми ҳиҷрӣ доштааст.
Вай аз соли 444 то соли 481 қамарӣ дар Балх ва Бадахшон ба унвони доӣ ва ҳуҷҷат ба таблиғи оини исмоилӣ машғул будааст.
Дар ҳангоми ҳамлаи муғул ба Афғонистон, манотиқи Бадахшон, ки дар ҳисори куҳҳои баланде буданд, аз ҳамлаи муғул эмин монданд. Бинобар ин, Бадахшон паноҳгоҳе шуд барои исмоилиёни низорӣ ва ба ганҷхонаи навиштаҳо ва осори низорӣ табдил шуд. Дар бораи торих ва маданияти ҷадиди исмоилиёни Афғонистон иттилооти фаровоне дар даст нест.

Дар маҷмуъ исмоилиёни Афғонистон дар давраҳои ахир аз лиҳози илмӣ ва маданӣ дар суқут афтоданд ва дар эътиқодоташон бисёр хурофотӣ шуданд.
Исмоилиён имрӯз дар Афғонистон дар мавриди  Имом Алӣ(р) ва имомони исмоилиашон бисёр муболиға мекунанд ва эътиқод ба пардохтпазирӣ ва бозгашт дар мавриди имомон доранд. Онон ба аҳкоми шаръии дини ислом низ чандон дилбастагии комиле надоранд.
Исмоилиёни Афғонистон се дарсади ҷамъияти ин кишварро ташкил медиҳанд, ки дар вилояти Бадахшон, Кобул, Майдон, Бомиён, Парвон, Бағлон, Самангон, Зобул, Фориёб, Балх, Ҷузҷон, Қандаҳор ва ғайра парокандаанд.

 

Нависанда Навиди Донишвар

 

Previous Post

Масқат мизбони дуюмин нишасти ройзаниҳои сиёсии Тоҷикистон ва Умон

Next Post

Тоҷикистон ва қаламрави ҳақиқии тоҷикон

Related Posts

Хоманаӣ
Имон ва ваҳдат

Роҳкорҳои илмии ваҳдати исломӣ

July 13, 2025
Достонҳои омӯзанда
Ниёгони гузаштаи мо

Шайх Ҷунайди Бағдодӣ ва Баҳлул

July 5, 2025
Тавсияҳои Амиралмӯъминин Алӣ(а) ба ҳокимон ва фармонравоён
Инсон ва инсоният

Тавсияҳои Амиралмӯъминин Алӣ(а) ба ҳокимон ва фармонравоён

July 5, 2025
Таърихсозон чӣ касоне ҳастанд?
Ниёгони гузаштаи мо

Таърихсозон чӣ касоне ҳастанд?

July 5, 2025
Ҳодисаи Карбало
Ниёгони гузаштаи мо

Ҳодисаи Карбало

July 4, 2025
даста гул
Ниёгони гузаштаи мо

Озодии канизе ба ивази як даста гул

July 4, 2025
Next Post
Тоҷикистон ва қаламрави ҳақиқии тоҷикон

Тоҷикистон ва қаламрави ҳақиқии тоҷикон

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

  • Trending
  • Comments
  • Latest
ЯК ДАСТА ДУБАЙТӢ АЗ БОБОТОҲИРИ УРЁН

ЯК ДАСТА ДУБАЙТӢ АЗ БОБОТОҲИРИ УРЁН

April 4, 2023
ШЕЪР ДАР СИТОИШИ ҚАҲРАМОНИ ТОҶИКИСТОН САДРИДДИН АЙНӢ

ШЕЪР ДАР СИТОИШИ ҚАҲРАМОНИ ТОҶИКИСТОН САДРИДДИН АЙНӢ

January 16, 2023
Дин

Дин

December 24, 2022
Қаҳрамонон намемиранд

Қаҳрамонон намемиранд

January 3, 2023
“Ман бо ҳамин вазъият роҳатам, бадам намеояд...”

“Ман бо ҳамин вазъият роҳатам, бадам намеояд…”

2
Таърих баёнгари чист?

Таърих баёнгари чист?

1
Ниёиш

Ниёиш

1
Дилсӯзи фарҳангу забони тоҷик (форсӣ)

Дилсӯзи фарҳангу забони тоҷик (форсӣ)

0
Хоманаӣ

Роҳкорҳои илмии ваҳдати исломӣ

July 13, 2025
Барандаи бозӣ кист?

Барандаи бозӣ кист?

July 13, 2025
Рози аслии муваффақият

Рози аслии муваффақият

July 13, 2025
Коҳиши ҷурму ҷиноят бо ранг

Коҳиши ҷурму ҷиноят бо ранг

July 13, 2025

Recent News

Хоманаӣ

Роҳкорҳои илмии ваҳдати исломӣ

July 13, 2025
Барандаи бозӣ кист?

Барандаи бозӣ кист?

July 13, 2025
Рози аслии муваффақият

Рози аслии муваффақият

July 13, 2025
Коҳиши ҷурму ҷиноят бо ранг

Коҳиши ҷурму ҷиноят бо ранг

July 13, 2025
Tajnek

Ҳар он неке, ки бояд тоҷикро посдор ва ояндадори миллати худ кунад.

Follow Us

Browse by Category

  • Uncategorized
  • Адабиёт ва ашъор
  • Динӣ
  • Имон ва ваҳдат
  • Инсон ва инсоният
  • Мавзӯоти доғ
  • Маҳдавият, роҳи озодӣ
  • Машоҳир
  • Ниёгони гузаштаи мо
  • Чаро посдорӣ?!
  • Шеърҳо

Recent News

Хоманаӣ

Роҳкорҳои илмии ваҳдати исломӣ

July 13, 2025
Барандаи бозӣ кист?

Барандаи бозӣ кист?

July 13, 2025
  • Шароит ва завобит
  • Назарот ва пешниҳодот
  • Пешниҳодӣ аз админ

© 2022 tajnek All rights reserved

No Result
View All Result
  • Хона
  • Ниёгон
  • Посдорӣ
  • Маҳдавият
  • Ваҳдат
  • Адабиёт
    • Динӣ
    • Машоҳир
    • Шеърҳо
  • Инсоният
  • Тамос бо мо

© 2022 tajnek All rights reserved